Ngày 15/9/2025, Chính phủ đã ban hành Nghị định 248/2025/NĐ-CP. Nghị định đề cập đến vấn đề chế độ tiền lương, thù lao, tiền thưởng của người đại diện chủ sở hữu, người đại diện phần vốn nhà nước và Kiểm soát viên trong doanh nghiệp nhà nước. Nghị định này chính thức thay thế Nghị định 44/2025/NĐ-CP, đánh dấu một thay đổi quan trọng trong cơ chế quản lý tiền lương tại các doanh nghiệp có vốn Nhà nước.
1. Điểm mới:
- Không còn quy định quỹ lương kế hoạch, chỉ quy định mức lương tối đa khác với Nghị định 44/2025 trước đây quy định rõ về quỹ tiền lương kế hoạch và quỹ lương thực hiện, Nghị định 248/2025 chỉ dừng lại ở việc đưa ra mức lương tối đa cho từng chức danh đại diện vốn, thành viên hội đồng và kiểm soát viên.
- Trao quyền tự quyết toàn bộ cho Doanh nghiệp Nhà nước trong việc xác định Quỹ tiền lương và trả lương đối với Ban điều hành và Người lao động.
- Quy định cách xác định mức lương tối đa theo ngành nghề và quy mô vốn, doanh thu, lợi nhuận với mức lương cao nhất của Chủ tịch có thể lên đến 320 triệu đồng/1 tháng.
2. Thực tế: Doanh nghiệp được tự quyết nhưng… không dám quyết
Mặc dù đã được “cởi trói” về cơ chế, nhiều doanh nghiệp Nhà nước vẫn loay hoay:
- Không biết dựa vào đâu để xác định mức lương và quỹ lương phù hợp với đặc thù ngành nghề đối với Người lao động và Ban điều hành.
- Ngại rủi ro khi giải trình với thanh tra, kiểm toán nếu quỹ lương bị đánh giá là quá cao hoặc không có cơ sở thuyết minh rõ ràng.
Kết quả là dù có quyền tự quyết định Quỹ lương, nhiều doanh nghiệp vẫn dè dặt trong việc điều chỉnh quỹ lương theo thực tế và tiếp tục áp dụng theo các mức cũ, dẫn đến tình trạng tiền lương chưa thực sự gắn với hiệu quả và thị trường.
3. Bài toán đặt ra: Xác định quỹ lương thế nào cho đúng và có cơ sở?
Để vừa đảm bảo tính cạnh tranh trên thị trường lao động, vừa đủ cơ sở giải trình với cơ quan thanh tra, kiểm toán thì việc tham vấn các chuyên gia, đơn vị tư vấn chuyên nghiệp về tiền lương là bước đi thực sự cần thiết, giúp Doanh nghiệp:
- Đưa ra phương án xác định quỹ lương khoa học và minh bạch, phù hợp với thực tế hoạt động của doanh nghiệp và quy định pháp luật.
- So sánh được với mức lương trên thị trường theo từng ngành nghề.
- Phân tích các chỉ tiêu tài chính, hiệu quả sản xuất kinh doanh của Doanh nghiệp.
4. Phương pháp xác định quỹ tiền lương Doanh nghiệp phổ biến như sau:
- Hoạch định chỉ tiêu ROE, lợi nhuận: Liên kết quỹ lương với hiệu quả sử dụng vốn chủ sở hữu. Doanh nghiệp có lợi nhuận và hiệu quả cao thì quỹ lương được mở rộng tương xứng.
- Khảo sát lương thị trường: Đối chiếu mức lương của các doanh nghiệp cùng ngành nghề, quy mô để đảm bảo tính cạnh tranh và hợp lý.
- Tính quỹ tiền lương theo định biên và điểm đánh giá giá trị công việc nhân với đơn giá mức tiền lương trung bình thị trường theo từng vị trí.
- Kết hợp các phương pháp trên, doanh nghiệp vừa có số liệu nội tại (lợi nhuận, ROE) vừa có cơ sở tham chiếu bên ngoài (mặt bằng thị trường), giúp việc xác định quỹ lương trở nên chặt chẽ, hợp lý và dễ dàng giải trình với các cơ quan kiểm tra.
